Life Before Life

Al honderd keer had ze het tafeltje met de fotostandaards afgestoft en al minstens zo vaak had Vera Gold gebeden. De ene keer was het een gemompeld Onze-Vader-Die-In-De-Hemelen-Zijt, de andere keer was het een woest gesnikte smeekbede op haar knieën waarna haar keel rauw was van het schreeuwen. Maar naarmate de tijd verstreek werden de gebeden korter, haar stem platter en de woorden leger. Toch, elke keer als ze ’s ochtends opstond en elke avond ging slapen, maakte ze het tafeltje netjes en prevelde de woorden die altijd op hetzelfde neerkwamen: ‘Heer, breng John veilig bij mij thuis.’
Ze werd wakker toen de ochtendzon door de witte vitrage speelde. De stof bolde op en zakte weer in de wind. Ze moest toch langer hebben geslapen dan ze dacht. Zwijgend raapte ze de dekens op van de grond, viste het kussen uit de vensterbank, stopte het laken opnieuw in en maakte het bed op. In de berk voor haar slaapkamerraam zaten de musjes ongeduldig te tjilpen. De vogeltjes werden elke ochtend door haar gevoerd na haar ritueeltje bij het tafeltje foto’s, en vandaag was ze later dan anders. Maar dat was niet erg. Vandaag was het haar vrije dag en had ze niets anders op de planning dan langsgaan bij haar zus.
Na een douchebeurt trok ze een donkerrode jurk aan met een patroon van grijze bloemetjes. Ze weigerde het om zwart aan te trekken. ‘Het is immers nog niet zeker of John dood is,’ had ze steevast gezegd. ‘Slechts vermist in actie. Dat kan nog alles betekenen.’ Daarna fatsoeneerde ze haar haren zo goed en zo kwaad als het ging. Ze wist dat bij de Victory Rolls-haarstijl die ze deed de karmozijnrode lippen hoorden, maar toen ze haar lippenstift in haar hand hield en de helft van haar bovenlip rood had gestift en ze zichzelf in de spiegel aankeek, veegde ze met een resoluut gebaar de kleur weer weg. Ze droeg dan wel geen zwart voor de rouw, het rood stond nog altijd te feestelijk. Alsof ze geen hoop meer had.
Beneden knielde ze neer bij het tafeltje vol fotolijstjes en prevelde een gebedje. De woorden leken nog moeilijker te komen dan anders wel eens het geval was, en ze eindigde met een snel gepreveld rozenkransje. Ze stofte plichtsgetrouw de fotolijstjes af - hoewel ze het zo veelvuldig deed dat er nooit stof op zat - en staarde een kort moment naar de lachende gezichten, knipperde met haar ogen. De staande klok luidde 10 plechtige slagen, en Vera besefte dat het al veel later was dan ze had gedacht. Snel krabbelde ze overeind, strooide een hand vol vogelzaad in de tuin voor de musjes en greep de autosleutels.

Het mengsel brandde zo traag dat zelfs een slak er vijf rondjes omheen kon kruipen voordat het op zou branden. Het vlammetje siste en knetterde en een scherp aroma van rook en verbrande eieren vulde de lucht; maar dat was dan ook alles. Het vuur doofde en een hoop zwarte rommel bleef achter. Ontevreden pookte een hand met een stokje in het schaaltje. De hand legde het stokje neer en greep een ganzenveer, doopte die in inkt begon in een boek te schrijven in uiterst nette, Arabische kalligrafie: ‘Zout/zwavel/houtskool. 50/25/25. Trage verbranding, veel residu. Geen enkele explosie.’
Met een zucht legde Samir Malik Ben-Jabri de schrijfveer weg en strooide met geoefende hand wat zand over de pagina. Als hij het boek zou doorbladeren, zouden soortgelijke loggen de pagina’s vullen tot het begin. Jaren geleden had hij ooit een vaag manuscript gevonden, vergeeld van ouderdom. De schrijver schreef over iets dat hij 'slangenpoeder' en 'buskruit' noemde. Het zou explosief wezen en onder andere gebruikt zijn in de oorlogsvoering in het verre oosten. Samir had de tekst vertaald en uit zijn hoofd geleerd, en had geprobeerd dit kruit in het geheim na te maken in zijn werkplaats... tot dusver met de ene teleurstellende resultaten na de andere. Hij miste een ingrediënt dat de schrijver ‘sneeuw van de Chinezen’ genoemd had. Joost mocht weten wat dit ingrediënt was, en Samir had onderhand zo goed als alle witte stoffen, materialen, ingrediënten, voedingswaren, metalen, houtsoorten en kruiden gebruikt waarop hij zijn handen kon leggen; het was misschien tijd dat hij een andere kleur begon. Wie weet was sneeuw wel zwart in China. Maar goed, het was dan ook lang geleden dat hij het manuscript had vertaald, en hij was zo ver van huis...
De regen sloeg tegen de gesloten luiken en de wind huilde langs de muren. Samir wachtte totdat de inkt droog was, en legde toen het boek onderin een diepe kist. Het schaaltje met as en rommel werd in het haardvuur geleegd. De ingrediënten verdwenen in potjes en zakjes met labels en touwtjes, en die potjes en zakjes verdwenen weer in laden, kasten en op planken. Voor een buitenstaander zou de werkplaats een decor zijn van kasten, kisten, grote en kleine potten, papieren, boeken, zakken en flesjes waartussen allerhande miniatuur bouwwerkjes, opgezette dieren en kaarsenstandaards stonden. Maar voor wie de werkplaats kende, was het een overzicht van kennis.
In de aangrenzende kamer ernaast hoorde Samir het bed kraken toen zijn vader zich in zijn slaap omdraaide. Een holle hoest; toen was het daar weer stil. Samir maakte zich zorgen over zijn vader, wiens reuma met het komen van de herfst erger werd en een hoogtepunt bereikte in de strenge winters. Dan waren zijn handen zo pijnlijk dat hij niet zelf meer kon experimenteren, schrijven en uitvoeren, zodat hij dat aan Samir overliet. ‘Kon ik jullie maar terugbrengen naar Jeruzalem,’ treurde hij vaak tegen zijn vader. ‘Waar de zon goud is en de wind warm.’ Maar zijn vader glimlachte dan altijd alleen berustend met verdrietige ogen… Samir miste hun grote huis, de kleuren van de muren en de prachtig geweven wandtapijten en stoffen, de overvloed aan geuren van de vele specerijen op de markten, die jaren vol onbezorgde vreugde...
Zwijgend ging hij weer aan de tafel zitten die tevens dienstdeed als werkbank, en greep een ander boek waar hij in begon te schrijven. Die stomme herinneringen ook; ze kwamen soms aan de oppervlakte drijven als hout in water. Hij moest zich richten wat hij nu moest doen, in het heden, en in de toekomst.

Charles Edgar Edmund, zoon van Edgar de Grote en Emma van Normandië, door zijn moeder soms liefkozend Charlie genoemd, staarde over het uitgerekte landschap, het stadje aan de voet van het kasteel, de bossen, paden en meertjes,  en de boerderijen die hen van eten deden voorzien. Hij bevond zich helemaal bovenin in één van de torens van het kasteel. Het was hem gelukt er even tussenuit te knijpen en een momentje voor zichzelf te pakken. Het moest rond het middaguur zijn. Hij had net met één van de beste strategen van het land gezeten. Deze sessies leken soms wel een geschiedenisles: 'Deze strategie gebruikte de Engelsen tegen de Fransen in 867', soms speelden ze een slag uit. Hij had nog nooit gewonnen, maar hij kwam dichterbij.
Als Charles geen strategieles had, dan had hij vaak andere lessen: zwaardvechten, paardrijden, literatuur, godsdienst. Het leven ging als een sleur aan hem voorbij. Als jonge jongen had hij gedacht dat de lessen spoedig zouden eindigen, maar het scheen hem toe dat hij les zou blijven houden totdat hij ooit koning zou worden. Gelukkig nam zijn vader hem steeds meer mee. Bij plechtige gelegenheden zat Charles steeds vaker vooraan naast zijn vader en steeds vaker werd hem om zijn mening gevraagd. Hij maakte tripjes zonder zijn vader als afgevaardigde van de koning, maar dit waren nooit hele belangrijke bezoeken. Niemand zou hem echt serieus nemen totdat hij daadwerkelijk iets zou hebben gedaan. De vorige keer dat er was gevochten was hij nog te jong geweest. En hier stond hij dan. Een man die binnenkort misschien de troon over zou nemen, maar nog nooit in een daadwerkelijk gevecht was beland. Soms hoopte hij zelfs dat er een vijand zou aanvallen, maar die gedachte schudde hij dan altijd snel weg. Een aankomend koning, en dus beschermer van het volk en het land, kon zoiets niet hopen. Een klein aanvalletje dan.
Resoluut schudde Charles zijn hoofd en om zijn woorden kracht bij te zetten, liep hij van het ene raam naar het andere. Hij had nu een beter zicht op de stad die zich daar beneden bevond. De mensen krioelden over het dorpsplein, waren druk in de weer met het verkopen van een allegaartje aan spullen. Nee, hij kon het niet hopen dat hun rustige jaren werden verstoor door één of andere aanval. Maar toch... Charles voelde zich niet alleen ondergewaardeerd, hij was ook verveeld. Er moest iets gebeuren om zijn leven wat nieuwe spanning te geven.

Haar hakken klakten luidruchtig op de koude, witte tegels die de vloer vormden elke keer dat ze een stap zette. Rose keek nogmaals op de klok. Niet omdat ze exact de stappen moest timen die ze aan het volgen was - daar had ze immers een daadwerkelijke timer voor. Een klok gaf de tijd minder specifiek aan - maar omdat ze had verwacht dat haar zus er ondertussen wel zou zijn. Ze verwachtte elk moment dat de telefoon die in het lab hing af zou gaan met de mededeling dat haar zus aan was gekomen. Dat zorgde er ook voor dat ze niet echt iets aan het doen was op het moment: je zou zien dat ze net aan iets was begonnen als ze weg moest. Maar niets doen bezorgde haar een onrustig gevoel. Ze wilde liever bezig zijn en resultaten behalen. Naar huis gaan met het gevoel dat je iets hebt bereikt: dat je een stapje dichterbij bent. Zeker op een dag als vandaag dat haar collega weg was en ze alleen was. De dagen in haar eentje waren de dagen waar ze het meeste van genoot. Haar mannelijke collega nam haar vaak het werk uit handen of gebruikte haar als assistente. Ze waren tegelijkertijd afgestudeerd en zij met hogere cijfers dan hij...
Ze merkte dat ze afdwaalde. Weer klonken de korte hakjes onder haar schoenen over de vloer terwijl ze naar het bord liep. Ze pakte het krijtje, wreef met haar hand een stukje van de formule weg en begon driftig te schrijven. Ze waren in haar lab bezig met onderzoek naar zo voedzaam, compact en vooral goedkoop mogelijk eten. Een soort brokken moesten het worden. Misschien kon in een volgende oorlog een aantal burgerlevens dan gespaard blijven..
Zo lang kon ze niet verdwaald zijn geraakt in haar gedacht, maar toch bezorgde het gerinkel van de telefoon haar bijna een hartverzakking. Het krijtje viel uit haar vingers. Gehaast pakte ze het op en legde het weer weg, wreef met haar witte vingers van het krijt een pluk haar uit haar gezicht en haastte zich naar de telefoon. 'Er is bezoek voor je,' hoorde Rose een stem aan de andere kant van de telefoon. 'Ik ben al onderweg!' Ze voelde zich enthousiast. Vera zou eindelijk komen zien waar ze werkte. Dan zouden ze een koffietje drinken en Rose had zich voorgenomen zichzelf bij Vera uit te nodigen voor een weekendje. Vera kon het goed gebruiken dacht ze om iemand om zich heen te hebben. Zelfs als Vera dat eigenlijk niet wilde.

Het was een regenachtige dag, en de ruitenwissers van de auto zwiepten driftig heen en weer terwijl Vera zich haastte door de smalle straten. De radio schetterde Freckle face van Al Bowlly. Zacht neuriede ze mee. Autorijden was nooit haar hobby geweest; dat was altijd meer Johns ding geweest. In de garage had hij menig uur besteed om de accu te vervangen, de velgen op te poetsen of de motor na te kijken of God-mocht-weten-wat allemaal. Vera gruwelde zelf altijd een beetje van de auto, want het was een en al luxe en Packard-élégance, met de hoge spartborden en glanzende donkerblauwe lak. Nee, John had nooit om geld verlegen gezeten. Een van de redenen waarom hij zo graag had willen trouwen toen de oorlog uitbrak en hij naar het front ging. ‘Ik weet dat je er niet aan wil denken liefste, maar áls ik dan om kom, dan ben ik gerustgesteld dat jij in ieder geval goed rond kan blijven komen,’ had hij gezegd.  Nou, hij had een profetische blik gehad, en zij bleef achter met het grote huis en de dure auto en de designmeubels en de huishoudster en haar niet onbescheiden kledingkast en schoenencollectie… maar ze zou alles met liefde inruilen en gaan wonen in een achterstallige flat op dertien hoog als zij daarmee John weer voor zich zou kunnen toveren.
Het gebouw waar Vera werkte was zwaar beveiligd, wat ook niet gek was gezien alle wetenschappelijke geheimen die er bekokstoofd werden. Eerst haar paspoort bij de portier laten zien, daarna de parkeerplaats en met haar paraplu door de regen naar de ingang snellen – weer haar paspoort bij de bewaking daar, een controle door haar tas heen, en ze kreeg een zitplek aangewezen in de wachtkamer. Hoe anders was Rose's werk van het hare, en ze glimlachte bij het idee om haar tweelingzus te zien. Ze was enthousiast geweest over haar project, en Vera was benieuwd te zien waar ze nu mee bezig was.

Samir moest even ingedoezeld zijn boven zijn boeken, want hij schrok op toen er op de deur geklopt werd. Hij stond op, schoof de hoeveelheid grendels opzij, en opende de deur. Een jonge bediende stond op de drempel. ‘Zijne majesteit wenst u te zien in de bibliotheek,’ zei hij, en vertrok weer even vlug. Samir zuchtte en wierp een blik door de halfgeopende deur naar de slaapkamer ernaast. Zijn vader leek nog diep in slaap. Samir stapte de gang op, deed de deur op slot, trok zijn kleding recht en begon met het beklimmen van de trappen. Zijn werkplaats bevond zich op de benedenverdieping van een aan de donjon gemetselde toren, en om in de bibliotheek te komen moest hij menig trap op en menig gang af. Hij passeerde bediendes die heen en weer snelden, knikte naar enkele adelmannen die hij in de grote gang tegenkwam, liep nog een trap op en klopte op de deur van de bibliotheek. Het ‘binnen’ liet hem de deur openen. ‘Ah, Simeon, je bent er,’ klonk de stem. Samir, als altijd, meesmuilde bij zijn christelijke doopnaam, stapte de ruimte binnen en sloot de deur achter zich.
De koning was een imposant man, zelfs als hij met zijn rug naar je toe stond, zoals in dit geval voor Samir. Zijn haar vertoonde sporen grijs, maar zijn houding wees op die van iemand met een ijzeren discipline en ervaring. Iemand die geen tegenspraak duldde, en iemand die geen verliezen toestond. Hij deed Samir altijd denken aan een woestijnleeuw, ingedoken en klaar voor de sprong. Samir slikte even iets weg. Een leeuw die bloedbaden kon veroorzaken. ‘U had om mij gevraagd, mijn heer?’
‘Jazeker. Ik vroeg mij af hoe de voortgang met de blijdes gingen.’
‘Goed, mijn heer. Het eerste prototype wordt sinds gisteren opgebouwd op het veld bij de noorderpoort.’
‘En je had deze laten bouwen naar aanleiding van je nieuwe ideeën… met…’
‘Met wielen, mijn heer, jazeker.’
‘Goed.’ De koning draaide zich nu naar hem om. Hoewel Samir een slaaf was in het kasteel (een slaaf met status wellicht, maar nog steeds een slaaf), behandelde de koning hem anders dan zijn andere adviseurs. Misschien omdat Samir onderhand al jaren voor hem werkte, misschien omdat hij heil zag in de talenten van de twee Saraceense slaven; Samir wist het nooit zeker. ‘Was dat alles, mijn heer?’
‘Ja, dat was alles, Simeon. Ik zal morgen graag een kijkje bij willen nemen bij je prototype.’
‘Zeker, mijn heer.’ Samir boog stijf vanuit zijn middel, en liep het grote vertrek weer uit. Op de gang aangekomen na de deur te hebben gesloten, vertrok zijn gezicht van het zorgvuldig ingestudeerde masker een paar graden. Maar dat was alles wat je aan hem kon merken aan zijn innerlijke spanning. Hij veegde zijn tuniek recht, en besloot zelf eerst maar even een kijkje te nemen op het noorderveld naar de voortgang van het oorlogswerktuig.

Rose had Vera al gezien voordat ze goed en wel door de deur was gestapt. Hoe kon het ook anders: het was alsof ze in de spiegel keek. Hoewel, recentelijk hingen Vera's schouders wat lager en leken haar lippen het moeilijker te vinden om een glimlach op te zetten. Rose wilde zo graag dat haar zus weer gelukkig zou worden. Ze zou er alles voor geven. Op een tempo dat nog net geen rennen was, verplaatste Rose zich naar Vera toe. 'Veer!' (lol, gek om mijn achternaam zo te zien) Ze trok Vera even in haar armen en gaf haar een kus op de wang. 'Wat goed om je te zien.' Een seconde bekeek ze haar zus. Ondanks alles zag ze er gelukkig goed uit. Rose streek het haar weer voor haar ogen weg en probeerde het terug te drukken in de speld, maar dat mislukte hopeloos.
'Kom,' zei ze misschien iets te opgewekt en ze stak haar arm door die van haar zus heen. Met een snelle zwaai van het pasje door de scanner werd de toegangsdeur van slot gehaald. 'Hoe gaat het met je? Met mij gaat het goed. Heerlijk een dag alleen aan het werk.' Haar stem werd zachter. 'Even zonder mannen om me heen die denken het beter te kunnen.' Alsof ze niks had gezegd, vervolgde ze al ratelend: 'Ik ben zo benieuwd wat je ervan vindt. Het is echt een heel cool project. Je moet het wel gaaf vinden! Zeg. Je hebt mijn vraag nog niet beantwoord. Hoe gaat het met jou?'

Verveeld... Verveling... Nu hij zichzelf in het hoofd had gehaald dat hij zich verveelde, voelde hij de onrust in zijn lijf toenemen. Hij had eigenlijk straks nog les, maar het was alsof de muren in een sneltreinvaart op hem afkwamen. Hij moest eropuit. En snel.
Met grote stappen liep Charles de trap af, naar beneden waar hij met een kort woord één van de bediendes liet weten dat de bediende de schermles moest afzeggen - Hij hoefde niet naar de les te gaan. Uiteindelijk werkten ze immers voor hem. Hij was niemand iets verschuldigd - zijn paard moest laten opzadelen en zijn rijlaarzen te klaar te zetten.
Als Charles iets in zijn hoofd had, dan was hij daar vaak niet meer vanaf te brengen. Met grove stappen liep hij door het kasteel heen. Een trap af, een gang uit. Hij groette zijn moeder, maar snelde verder voordat tegen hem kon beginnen te praten. Nog een trap af, 20 stappen lopen en hij was buiten. Een kort moment ademde Charles de buitenlucht in. Het rook naar een mengelmoes van vers brood, kruiden en stront. Geuren zowel toe te schrijven aan het kasteel als aan de markt buiten de poorten.
Een eindje verderop zag Charles een flink aantal mannen aan het werk. Hij rechtte zijn rug en met zijn handen in elkaar gevouwen achter zijn rug stapte hij naar het zooitje op het noorderveld toe. Het leek alsof ze bezig waren iets te bouwen. Met gefronste wenkbrauwen bestudeerde hij enkele momenten het instrument. 'Wat moet dit worden?' sprak hij toen duidelijk, maar niet specifiek tegen iemand. Hij nam aan dat iemand hem wel zou antwoorden.

Vera lachte zacht terwijl ze door Rose door het gebouw heen geloosd werd. Ze was dol op haar zus, de ambitieuze, passievolle vrouw, die zich als geen ander kon inzetten voor haar projecten. ‘O ja, vertel mij wat over balletjes van mannen… Die vind je blijkbaar overal, of het nu op jouw werk is, in het ziekenhuis of op het front…’ Rose kon als geen ander praten. Het was een vreemd compliment, maar als ze sprak, werd je gegrepen door haar woorden, die op het ene moment konden klateren als een waterval, het andere moment konden spinnen als een kat om daarna lachend te fladderen als een vlinder. Nu was haar toon opgewekt, maar toch medelevend toen ze vroeg hoe het met haar ging; attent, maar niet kleinerend. ‘Het gaat prima vandaag,’ antwoordde Vera naar waarheid. ‘De ene dag is gemakkelijker dan de andere. En ik heb langer geslapen dan anders wel eens.’ Ook dat was geen leugen. De nachten waren het vreselijkst, de lange, donkere, eenzame nachten waarin haar angsten en herinneringen haar geestesoog vulden. Maar ook dat zou ooit wennen. Hoopte ze maar.
Ze wandelden door de lange gangen met aan weerszijden deuren. Het gebouw had iets weg van waar Vera werkte, behalve dat de muren kleuriger waren en de typische ziekenhuisgeur ontbrak. Even dwaalden haar gedachten af en dacht ze aan de tijd van haar afscheidsfeestje van het ziekenhuis in het rokerige café; ze ging trouwen, dus kon niet meer werken… Haar tijd als huisvrouw was van korte duur geweest. Nu, naar de oorlog, was ze blij dat ze weer aan het werk kon zijn. Ze voorvoelde dat ze gek zou zijn geworden als ze gedwongen werd thuis te zitten. ‘Had je papa al gesproken?’ babbelde ze, haar gedachten naar de achtergrond drukkend. ‘Ik hoorde dat hij ons wilde uitnodigen voor een weekendje weg binnenkort, als het weer het toe zou laten.’

De regen was veranderd in een miezerbui die compleet vervaagde toen Samir eenmaal bij het werkveld terecht gekomen was. Hij had een dikke wollen mantel om zich heen geslagen, maar had het nog steeds koud; het was niet de eerste keer dat hij het Engelse weer vervloekte. Ineengedoken sprak hij met de voorman over de voortgang van de blijde. Ondanks dat Samir de projectingenieur was en daarmee diens meerdere, merkte hij dat de voorman hem maar een stuk schavot vond. Nou, dat was dan wederzijds, dacht Samir gemeen terwijl hij luisterde naar de woorden van de ander. Als hij een ding had geleerd van zijn tijd in Engeland was, was dat iedereen wel op Saracenen neerzeek.
Na het gesprek nam Samir een kijkje van dichterbij. De onderbasis stond; werkers waren net klaar met de slingerarm te monteren, en begonnen met het vastmaken van het contragewicht. Dat was nogal een werkje, want dat gedeelte was loodzwaar, zelfs bij deze kleine prototype. Het resultaat van de blijde zou een oorlogswerktuig zijn dat projectielen tientallen en hopelijk honderden meters weg kon slingeren. Deze uitvinding was niet nieuw, maar Samir was op het idee gekomen om onder dit werktuig wielen te monteren. Als de slingerarm terugschoot, zou de blijde nog meer kracht hebben door de voortstuwing van de wielen. Hij stapte naar voren en raakte het natte hout liefkozend aan. Als er een ding was wat hij wél waardeerde aan Engeland, was het feit dat hier sterke, rechte bomen groeiden.
‘Wat moet dit worden?' haalde iemand hem uit zijn gedachten. Samir trok zijn gezicht in de plooi. Als de koning een leeuw was, was de prins een kleine pup. Hij draaide zich om en boog stijf. ‘Een blijde, mijn heer, of een’ – hij zocht nu naar het juiste woord – ‘een pierrière, heer.’ Hij wist dat hij de uitspraak gruwelijk verbasterde, maar vertrok geen spier. Zijn Engels was volgbaar, maar vertoonde een accent, dat wist hij. Hij had Engels een ingewikkelde taal gevonden, een taal vol woorden uit andere talen. De Franse leenwoorden waren een ellende. Stil bleef hij ter attentie staan wachten of de prins nog meer te vragen of te zeggen of te mekkeren had.

Rose lachte om de woorden van haar zus en toen ze vertelde hoe het met haar ging, pakte Rose even haar hand vast om haar een bemoedigend kneepje te geven. 'Daar ben ik blij om. Elke dag een stapje verder.' Rose toverde het pasje weer tevoorschijn en opende de deur van het lab waar ze net aan het werk was geweest. 'Leuk, nee maar ik ben niet zoveel thuis geweest dus hij zal me wel hebben gemist.' Alsof ze haar zus een sprookjesland in liet stappen, of in ieder geval iets heel bijzonders liet zien, spreidde ze haar armen. 'Dit is het dan. Mijn werkplekkie. Waar ik probeer te maken wat ik hier allemaal bedenk!' Ze tikte even tegen de zijkant van haar hoofd en lachtte toen weer. 'Nadruk op probeer.'
Ze trok er een stoel bij en plantte haar zus er bovenop. 'Zo, hou je vast. Ik zal je eens vertellen wat ik aan het doen ben.' Ze voelde zich weer als een klein kind. Bij Vera voelde Rose zich helemaal haarzelf. Dan hoefde ze zich niet in te houden, was ze niet de-vrouw-in-chemie. Dan kon ze al haar energie eruit laten komen in golven. Maar tegelijkertijd maakte dat het extra belangrijk dat ze de goedkeuring van haar zus zou krijgen. Als zij het project niet zo gaaf zou vinden als zij het zelf vond, dan was ze bang dat plotsklaps alle motivatie verdwenen zou zijn. Haar buik tintelde dus een beetje toen ze begon met praten, maar al snel had ze zichzelf herpakt en vertelde ze Vera in geuren en kleuren alles over wat ze deed en had gedaan. Over het doel, over wat ze dacht dat het misschien wel toe in staat was (geen honger meer voor kinderen in Afrika(!)) en als ze merkte dat ze teveel in de details treedde dan corrigeerde ze zichzelf en begon ze weer opnieuw. Ondertussen hield ze Vera goed in de gaten: wat vond ze ervan? Vond ze het goed, slecht, te optimistisch?
Toen ze eindelijk klaar was met uitleggen eindigde ze met: 'Nou en daar heb ik dorst van gekregen. Wauw.' Ze lachte even. Toen, rustiger en vragend: 'En...? Wat denk je?'

Charles nam de persoon die tegen hem sprak even kort in zich op. Hij kende hem, maar was zijn naam in een ver verleden alweer vergeten. Zijn vader scheen deze kerel wel te waarderen, maar Charles zelf zag het niet. 'Een pierrère,' verbeterde Charles onderwijl naar het ding kijkend. 'Hmmm.' Hij wilde er nog iets over zeggen, maar wist niet zeker wat hij kon vragen zonder dom te lijken. Dus trok hij uiteindelijk zijn kin op en knikte eenmaal. 'Goed, goed.'
Hij had het wel weer gezien. De vrijheid trok weer aan hem. Hij wilde de muren uit. Speaking of the devil. Het gehinnik van zijn paard deed hem omdraaien. Bij het aanzien van het enorme zwarte paard moest hij fluiten alsof hij een prachtige jonge dame voor zich had staan. 'Kom Noir, dan gaan we eropuit.' Het paard hinnikte en stapte ongeduldig heen en weer. 'Ja, ja.' Charles knikte naar een jong meisje dat snel en zonder oogcontact hem zijn schoenen uittrok en zijn rijlaarzen aan. 'Haal mijn zwaard ook,' gebood hij haar toen ze op stond. 'Ik trek de bossen in. Wie weet eten we beer vanavond.'

Het zwarte paard was een prachtdier, dat kon Samir niet ontkennen. Terwijl het dier ongeduldig op zijn plaatst trappelde terwijl zijn baas zich klaarmaakte, spanden de spieren zich onder de huid. Toch waren deze dieren anders dan de paarden in zijn moederland; de slanke, elegante Arabieren met hun verfijnde neuzen waren niet te vergelijken met deze logge, sterke rossen. Hij paste er echter wel voor op om het paard aan te raken; hij wilde de toorn van prins Charles niet op zijn hals halen, en bovendien zag het paard eruit alsof het was gefokt voor het ridderbestaan, wat zou betekenen dat hij niemand zou toelaten behalve zijn verzorgers en zijn baas.
Samir bleef zwijgend toestaan; een slaaf kon nu eenmaal niet iemand zijn rug toekeren totdat die andere daar toestemming voor had gegeven. Zijn gezicht was een masker, zijn ogen donker en ondoorgrondelijk. Achter zich hoorde hij dat de werkers het contragewicht hadden geplaatst. Nu alleen nog de laatste touwen… het prototype zou in ieder geval wel klaar zijn voor als morgen de koning zou kijken, en dat was alles waar hij zich zorgen over had gemaakt. Hij wist hoe boos Edgar de Grote kon wezen als zijn bevelen niet werden uitgevoerd… en hij was niet degene die zijn wraak voelde. Niet deze keer, althans. Hij had zijn portie gehad in Jeruzalem, lang geleden... Hij zuchtte onhoorbaar en rilde. O, die kou.

Vera luisterde vermaakt en geboeid naar het verhaal van haar zus, dat dan de ene kant ophelde en dan de andere – typisch Rose – maar tot één slotslom leidde; het project was een prachtig staaltje wetenschap dat heel wat levens zou verbeteren (zou redden?) als alles goed uit de verf kwam. Ze zat stil te luisteren op de stoel, haar benen over elkaar heen gevouwen en haar handen in haar schoot. Rose was Rose, in haar element in deze werkruimte. Hoewel ze een vrouw was in een door mannen gedomineerd werkveld, slaagde ze erin toch elegant te zijn; haar lippenstift was perfect, niet te veel niet te weinig, haar kleding praktisch maar vrouwelijk en haar schoenen niet plat maar met een keurig hakje – iets waarin ze typisch zussen waren. Maar ook in de drang om de wereld te verbeteren waren ze gelijk, wat ook niet vreemd was, met een vader die ook wetenschapper was geweest en een moeder die op de barricades had gestaan voor vrouwenkiesrecht. Ook tijdens de Battle of Britain hadden ze zich kranig geweerd en geholpen waar ze konden.
‘Rose, dat is geweldig,’ complimenteerde ze na afloop met een warme glimlach. ‘Als ik eraan denk hoeveel levens dat kan redden… En hoe geweldig zoiets zou zijn geweest als we dit ook in de oorlog hadden…’ Even flitste de vorige winter door haar hoofd – die vreselijke, koude, ongure, nare, rotwinter in Bastogne, toen er aan het loopgravenfront niets anders te eten was dan ingeblikte meuk en bevroren brood van voor de schepping – maar nee, dacht ze, niet aan denken. Niet nu. De oorlog is voorbij. Ze trok haar mondhoeken op, ging staan en gaf Rose een dikke knuffel. ‘Ik ben zo trots op je,’ zei ze. Toen bekeek ze het krijtbord dat ze ongeveer de hele muur besloeg, vol met voor haar onbegrijpelijke formules, krabbels en tekens. Met een glimlachje schudde ze haar hoofd. ‘Papa zal genoegen in je scheppen.’

Rose's lippen krulden omhoog in een mengelmoes van opluchting en tevredenheid. Haar zus keurde haar project goed. Ze had niet gezegd dat het onrealistisch was of haar dromen te groot. In plaats daarvan klonk ze oprecht enthousiast. Vol kinderlijke trots keek Rose van Vera, de kamer rond langs alle aantekeningen, apparaten, opbergbakjes en -glazen en schaaltjes. Ze kon niet wachten om weer aan de slag te gaan, gevoed door nieuwe energie. Maar haar zus was niet voor niks langsgekomen.
Rose pakte Vera bij de hand. 'Nu je mijn verhaal hebt moeten doorstaan, laten we maar koffie gaan drinken. Dan wil ik weten hoe het met jou gaat.' Ze gaf een kneepje in de hand van haar zus. 'En ik wil elk detail horen.' Ze sloot de deur van haar lab en leidde Vera weer door de gangen door terug naar de ingang waar naast de balie een soort koffiebar was gebouwd. De koffiebar was altijd een druk bezochte plek. Rose nam aan dat haar collega's zoveel koffie zopen om goed op hun werk te kunnen blijven focussen. Zijzelf maakte zich daar in ieder geval wel eens schuldig aan.
Voordat ze echter helemaal terug waren, bleef Rose abrupt staan. Eén van de deuren van een lab stond open. Dat was raar: deuren waren altijd dicht. Ook als mensen aan het werk waren en zelfs als iemand voor een seconde het lab verliet. Rose keek even naar Vera, knikte naar de deur en zei als uitleg: 'Die hoort niet open te staan.' Ze stapte twijfelend naar binnen. Er was niemand. Er was alleen een grote machine die een brommend geluid maakte...

Het dienstmeisje kwam er alweer aanrennen. 'Uw schildknaap ligt met koorts op bed meneer,' klonk haar stem zacht en iel. Charles keek amper naar het meisje, maar op zijn gezicht lag een bozige teleurstelling. Net nu hij eropuit wilde was zijn trouwe schildknaap er niet. Hij zou hem straks opzoeken, zien hoe het met hem ging. Edward was een goede jongen, dienstbaar, dapper en grappig zonder dat hij ooit te ver ging.
'Jij,' gebaarde hij naar de engineer. 'Kun je rijden? Zorg dan dat je binnen vijf minuten klaar bent.' Zonder te wachten op antwoord van de man, stak Charles zijn voet in het zadel en met een zwaai zat hij bovenop het paard. Het hinnikte en schudde zijn manen uit. 'Ja, ja, Noir.' Hij klopte het beest op de hals. 'Bijna.' Hij liet het ongeduldige paard een rondje lopen. Haar hoeven klonken luidruchtig op de kleine stenen. Een jonge jongen kwam aanlopen met een groot zwaard. Het glom in het zonlicht en was duidelijk duur. Op het lemmet stonden graveringen en op het heft waren rode stenen ingelegd. De jonge jongen hield met beide handen het zwaard omhoog en hield in eerbied zijn blik naar beneden. Charles pakte het zwaard aan en stopte het tevreden in zijn riem.
Ondertussen waren zijn haren vastgeplakt aan zijn voorhoofd door de constante miezerregen, maar het deerde Charles allerminst. Hij slaakte een tevreden zucht en liet het paard nog eens omdraaien. Waar was de engineer? Hij wilde ervandoor.

Op het moment dat prins Charles Samir gebood mee te gaan, fonkelden Samirs donkere ogen even. Heel even maar; toen knikte hij, en haastte zich naar de stallen. ‘Idioot,’ mompelde hij zacht tot zichzelf terwijl hij over de stenen rende, en hij wist niet of hij daarmee zichzelf of prins Charles bedoelde. ‘Stomme idioot.’ Het dienstmeisje snelde voor hem uit, haar simpele linnen rok wapperend achter haar aan. Hoe oud zou ze wezen, veertien, hooguit? Ietsje jonger dan Almira nu zou wezen...
Hijgend arriveerden ze bij de stallen. Het dienstmeisje sprak rap tegen de stalmeester, een man van een jaar of vijftig met armen als staalkabels en een nek als een os. Hij keek Samir aan alsof hij een nieuw veulen op de markt keurde, en Samir blikte hem strak terug aan terwijl hij zijn adem hervond. Wie noemt z’n paard nu Nwààr, bedacht hij in stilte. Ik hoop maar dat het paard waar ik op ga rijden geen Louis of Lumière of Pierrère heette. Laat het maar Bill zijn of Tom zijn, of Knol voor mijn part.
De stalmeester, nog steeds met een gezicht alsof hij zich had verslikt in azijn, kwam terug met een groot paard. De huid had een onbestemde modderkleur en een slordige bles slingerde zich over het hoofd, en de grote ogen keken Samir haast nieuwsgierig aan. ‘Groothart,’ zei de man kort. ‘Zorg ervoor dat je hem heelhuids mee terugneemt, Saraceen, of ik weet je te vinden.’
‘Hier,’ piepte het dienstmeisje toen hij de teugels overnam. ‘De jachtuitrusting voor prins Charles.’ Hij moest toch even een zweem van onzekerheid in zijn ogen hebben gehad, want ze legde uit: ‘De schildknaap houdt die bij zich totdat de prins ze nodig heeft.’ Ah, page en pakezel dus. Samir keek toe hoe ze wat zakjes en voedsel in de zadeltassen propte. Hij greep de teugels in zijn linkerhand en slingerde zichzelf in het zadel. Het meisje gaf hem toen een korte speer, een grote jachtboog en een pijlenkoker. Samir slingerde de jachtboog en de pijlenkoker over zijn rug heen, en staarde toen naar de speer in zijn handen. Waar moest hij in hemelsnaam alles laten als hij ook nog moest kunnen paardrijden? Hij voelde zich lichtelijk belachelijk toen het meisje hem op een lederen koker wees die aan het zadel was gemonteerd, en stopte daar snel de speer in. ‘Dankjewel,’ mompelde hij, maakte de teugels op maat en spoorde het paard aan.
Terwijl Groothart in een draf versnelde, schoot een emotie door Samir heen die hij lange, lange tijd niet had gevoeld; puur enthousiasme. Hij was altijd dol op paardrijden geweest, vroeger in Jeruzalem, en ze hadden vele paarden gehad. Maar in Engeland had hij uiteraard nooit meer een kans gehad om te rijden. Het zadel was logger dan hij gewend was en het paard lomper, maar het luisterde in ieder geval naar zijn bevelen en zijn subtiele houdingswisselingen om te laten weten welke kant hij op wilde. De jachtboog huppelde op zijn rug en de speerkoker schuurde irritant langs zijn been, maar zelfs die ongemakken vielen in het niet bij de vreugde die hij voelde.
Zo kwam hij terug op het noorderveld, en trok zijn gezicht gauw in de plooi toen hij Groothart inhield naast de prins. ‘Klaar, mijn heer.’

Terwijl ze door de gangen liepen en zacht met elkaar babbelden, voelde Vera dat ze kippenvel kreeg. De koude rillingen begonnen ergens vanuit diep in haar borst, en verspreidden zich als watertrillingen door haar lichaam heen. Rose’s stem leek verder weg terwijl ze nog steeds babbelde en Vera merkte dat ze ook gewoon antwoord gaf, al kon ze zich de woorden niet herinneren. Ze herkende de symptomen, de scherpe angst en het plotselinge onbehagen, de paniek die ze had opgelopen nadat ze alleen na de oorlog was teruggekeerd. Die angst kwam op de meest willekeurige en stomme ogenblikken op zonder dat ze er iets kon doen. Op straat, bij haar tafeltje met fotolijstjes, in het ziekenhuis als ze een patiënt verbond. Ze had al verscheidene medicijnen op zichzelf geprobeerd om de aanvallen weg te houden, maar nog niets had geholpen. Soms zwol de angst aan dat ze niets anders meer kon doen dan in elkaar duiken en bidden dat het einde gauw zou komen, maar gelukkig kon ze die paniek meestal weerhouden en verbloemen.
Focus, riep ze zichzelf toe. Focus. Ze dwong zich weer scherp naar het verhaal te luisteren wat Rose vertelde, en het geluid kwam langzaam terug. Ook begon ze stil te tellen; de deuren die ze langsliepen, de schilderijen aan de muren, de mensen die ze passeerden. Haar ademhaling ging rustiger, en al gauw was het weer voorbij. Opgelucht haalde ze adem. Op dat moment bleef haar zus plotsklaps staan, en wees naar de deur, vertelde dat die niet open hoorde te staan.
‘O?’ hoorde Vera zichzelf zeggen. Maar Rose was al naar binnen gegaan, en Vera wierp een blik over de schouder van haar zus. Het enige wat ze zag was een grote machine die haast de hele ruimte leek te beslaan. Tegen de wanden aan stonden kleinere machines met knipperende rode lichtjes en snoeren en buizen die over de grond heen naar de grote machine krioelden. Een laag gezoem vulde de kamer. Verschillende lampjes op de machines flikkerden snel achter elkaar als een op hol geslagen telegraaf. Vera, die auto's al enerverende machines vond, tikte nerveus met haar hak op de grond. ‘Moeten we hier iemand voor halen of zo, of kunnen we gewoon weggaan en de deur sluiten?’

Charles had amper omgekeken naar de engineer die weer ten tonele was verschenen, dit keer op een paard. In het korte ogenblik dat Charles hem had gespot had hij duidelijk de ruiter vaardigheden van de man gezien. Goed, want Charles hield er niet van om zich in te houden. 'Let's go,' zei hij meer tegen Noir dan de stand-in schildknaap en spoorde het paard aan dat minder dan een honderste van een seconde nodig had om in beweging te komen. De hoeven kletterden op de stenen neer en een vrouw met haar armen vol met brood werd bijna omver gereden toen Charles de poort verliet. Vrijheid. Vrijheid. Hij hoorde het woord pulseren in zijn hoofd. Vrijheid. Hij wilde het kasteel uit, de stad uit, de velden over om de bossen in te trekken.
Voor een kort moment keek Charles achterom. De hoeven van het tweede paard kletterden luid achter die van Noir aan. Noir zelf leek uit zichzelf te weten wat haar baas wilde. Charles dacht niet dat hij haar echt de bocht om had gestuurd, maar ze bewoog naar rechts, de snelste manier om de stad uit te komen. Charles voelde hoe zijn mantel omhoog waaide terwijl Noir in galop door de straten racete.
En zo snel als ze de poort uit waren geweest, stonden ze ook buiten de stad. Charles verminderde vaart en liet het beest in galop verder gaan. Even sloot hij zijn ogen, ademde diep in en blies de lucht toen tevreden uit.

Met gefronsde wenkbrauwen stapte Rose naar binnen. 'Hallo?' Niemand antwoordde haar. Dat was vreemd. Rose wilde zich al omdraaien, toen haar oog gevangen werd door een bekende, angstaanjagende vorm. Een wolk. Een paddestoel. De vraag van Vera vervaagde naar de achtergrond terwijl ze, bijna onzeker, naar het bord aan de muur toeliep. Op de foto waren pijlen getekend, en het krijtbord stond vol met formules, woorden en cijfers. Rose voelde zich koud worden. Ze had altijd geweten dat er veel verschillend onderzoek werd gedaan in deze faciliteit, maar ze had nooit gedacht dat er onderzoek werd gedaan naar atoombommen. Haar hart leek voor een moment te zijn gestopt met kloppen waarna het op een razend tempo door bonkte. 'Dit is niet goed,' hoorde ze zichzelf zacht zeggen.
In een slag was ze omgedraaid. De machine was luider gaan brommen. Met een blik vol walging en woede keek Rose naar het ding. In het midden van de machine, in een glazen buis, leek een soort lichtgevende planeet zich steeds verder uit te breiden. 'Wat is...'

Als iemand nu zou hebben gevraagd of Samir en Charles hetzelfde zouden voelen, zou Samir dat ongetwijfeld met klem hebben ontkend. Maar de waarheid was dat zijn hart sprongetjes maakte in het ritme van de paardenhoeven onder hem. Vrij-heid, vrij-heid, vrij-heid! Vergeten was voor een ogenblik de blijde die gebouwd werd op het noorderveld; vergeten waren zijn zorgen om zijn familie; vergeten was zijn irritatie omdat hij na ellenlange pogingen nog steeds geen buskruit had kunnen maken, vergeten was de historie in Jeruzalem. Hier kon hij ademen.
Het was iets harder gaan miezeren, en al snel plakten Samirs donkere haren tegen zijn voorhoofd die uit de kleine knot die hij droeg waren ontsnapt. De stad week voor velden en bossen. Hier kwam hij  zelden. In theorie was hij vrij om te gaan en te staan waar hij wilde binnen het koninkrijk, want men wist dat hij toch niet zou vluchten zolang zijn familie binnen de stadsmuren zat, maar hij had zich er nooit goed bij gevoeld. Nu als schildknaap van de prins meereed, was het een ander verhaal.

Vera stond stil terwijl Rose de ruimte doorsnelde naar een hoek van de ruimte, en haar ogen volgden de bewegingen van haar zus. De lichaamstaal van Rose stelde haar niet gerust, en ze voelde haar handen klam worden toen de ander zei dat het niet goed was. Ze had ook de foto op de wand gezien, een zelfde soort foto die wekenlang in het nieuws was geweest. Ze had het beeld altijd een surreëel iets gevonden, iets als uit een slechte science-fiction film wat niet in het echte leven te bevatten was. Maar dat nam niet weg dat ze bestonden, de atoombommen met dezelfde effecten als twintigduizend ton TNT en wel meer...
Met een ruk draaide ze zich om toen de machine meer herrie begon te maken, en ze naast haar zus ging staan om in de machine te kijken. ‘Wat is er aan de hand? Ze doen toch geen atoomproeven, niet híer in de stad, maar wat…’ Op slag was ze stil toen ze ook de gloeiende planeet zag, die steeds groter leek te worden. Meer lampjes flikkerden rood op; ze schrok zich een ongeluk toen opeens oorverdovend een sirene begon te loeien. In paniek greep ze Rose’s hand vast, kneep die fijn. Tegelijk met haar groeiende angst werd ook de wereldbol in de glazen buis groter en groter. Er klonk een luide knal van brekend glas toen de planeet door de buis heenbrak en de scherven vlogen rond hun oren; een zwaar, rommelend geluid deed de grond onder hun voeten schudden. Ze kromp ineen zonder het te beseffen. Wat gebeurde er? Dit leek nog het meest op de beschuttingen die ze op het front had meegemaakt, dat de moffen hen op kilometers afstand met artillerie belaagden en de granaatklappen niet van de lucht waren. Maar dat was niet logisch; ze stonden in een lab. Ze waren veilig, toch?
Met wijdopengesperde ogen zag Vera de planeet groter en groter worden. Een enorme windvlaag rukte aan haar haren en haar jurk klapperde woest tegen haar kuiten aan. Terwijl de wereld groter werd kreeg ze het gevoel te vallen, steeds dieper en dieper. Het was alsof ze uit een vliegtuig was gevallen zonder parachute waar de lucht haar de adem afsneed, en ze begon te hijgen van benauwenis. Ze kon niet meer denken, niet voelen, niet bewegen terwijl ze in sneltreinvaart leek te vallen. Rose’s hand vasthouden. Dat was het enige dat ze kon bedenken. Onze Vader Die in de hemelen zijt… De planeet kwam dichterbij en dichterbij. Ze vielen door wolken heen; in de verte zag ze het blauw van een oceaan, en beneden hen land. Uw naam worde… Fuck, ze vielen recht op land af dat beneden hen op leek te rijzen; erger nog, een bos. God, was dit het einde..? Haar ziel leek te ontploffen, ze voelde haar lichaam niet meer en haar ogen gleden dicht… Uw naam worde geheiligd...

Duisternis.
Niets.
Kou.
Ze voelde iets zachts tegen haar wang.
God, wat was het koud.
Vera's handen tintelden toen ze er macht over herkreeg. Ook haar handen lagen op iets zachts, iets wolligs haast, maar het was nat. Met moeite opende ze haar ogen op een kiertje. Haar gezichtsveld keerde terug langs alle kleuren van de regenboog. De wereld lag schuin – nee, zij lag schuin – en ze zag groen, bruin, grijs. De beelden waren vaag als spiegelbeelden onder water. Bos? Ze wist nu wat het zachte was waar ze op lag; mos. Ze probeerde zich op te richten. ‘Rose?’ kraakte ze. Iets harder, en indringender, met een stem vol angst: ‘Róse?’

Eerst had ze versteend geleken. Haar ogen hadden de bol voor wat voelden als minutenlang, maar wat waarschijnlijk honderdsten van een seconde waren, bekeken. Met elke hartslag was haar angst en paniek gegroeid. Toen had ze nog geprobeerd hen te redden, hen in veiligheid te brengen. Zelfs al wist ze rationeel dat ze nooit ver genoeg weg zou kunnen komen om echt nog iets uit te maken. Zonder te kijken had ze Vera's pols vastgepakt en hadden haar voeten nog geprobeerd weg te rennen. Maar het was te laat. De bol leek te ontploffen. De lucht trok aan haar, ontplofte in haar gezicht en ontnam haar de adem. Rose voelde hoe haar knieën de grond raakten en haar lichaam zich als automatisch in een balletje leek op te krullen. Ze had haar ogen stijf dichtgeknepen. Dit was het einde. Haar einde. Het einde van haar zus. Het einde van zoveel mensen die bij haar werkten.
De lucht perste zich een weg langs haar. Toen, trok het in tegenovergestelde richting weer in een harde klap terug naar het midden en toen was het stil. Rose had haar ogen stijf dichtgedrukt. Haar handen waren verstopt in haar haren en haar knieën raakten bijna haar neus. Even was het stil. Toen werd de stilte verbroken. Vera...
Rose voelde hoe de tranen over haar wangen heen liepen. Ze durfde niet. Ze moest. Ze wilde niet. Heel langzaam opende ze haar ogen. Een seconde lang moest ze wennen aan het felle licht dat haar netvlies binnenstroomde. Ze zag groen mos, bruine basten, en groene bladeren. En toen, een donkerrode jurk met bloemetjes. 'Vera?' Haar stem was niet meer dan gefluister. Ze durfde haar ogen verder te openen en zelfs haar lichaam een klein beetje te bewegen zodat Vera nu duidelijker tevoorschijn kwam. De wereld draaide zich, zodat de bomen rechtop stonden en het mos zich aan haar voeten bevond.
Rose liet haar blik afdwalen naar haar handen. Als in een slechte film kneep ze zich even in de bovenarm. Dat deed pijn. Ze keek weer op naar Vera. Ook die zag er levensecht uit. Dit was niet hoe Rose ooit de hemel zich had voorgesteld. Niet zo levensecht. Niet zo... regenachtig.

Noir hinnikte en Charles hield uit verbazing en schrik het paard stil. Met grote ogen staarde hij naar het bos, nog geen honderd meter bij hen vandaan. Van tussenuit de bomen had hij grote lichtflitsen gezien en de bomen woeiden gevaarlijk heen en weer. Toen, alsof er niets was gebeurd, was de kalmte wedergekeerd. 'Hell...' blies hij tussen zijn tanden door. 'Alle hemelen zijn geprezen...'
Een moment keek hij achter zich naar het kasteel dat daar ver boven alles uitstak. Hij zou terug kunnen gaan en soldaten gebieden te gaan kijken. Zijn blik gleed langs de engineer. Toen naar het bos voor hem. Maar dit zou ook zijn moment kunnen zijn. Dit kon het definiërende moment zijn waarop hij eindelijk iets zou doen voor zijn koninkrijk. Het moment waardoor hij eindelijk waardig gevonden zou worden door zijn vader en de andere adel. Het moment waardoor hij zelfs een toevoeging aan zijn naam zou krijgen zoals zijn vader Edgar de Grote.
De beslissing was gemaakt. 'Kom,' gebood Charles de engineer terwijl hij tegelijk het paard aanspoorde en zijn zwaard uit zijn schede trok.
De paden in het bos waren smal, maar dat weerhield Charles niet. Zijn ogen speurde tussen de bomen door op zoek naar wat het grote licht had veroorzaakt. Met zijn linkerhand bediende hij Noir, terwijl hij met zijn rechterhand het zwaard veilig in de aanval hield. Hij voelde zijn hart kloppen van de spanning en adrenaline.
Hij had alles verwacht. Spionnen met bommen, oude vrouwtjes die rare drankjes aan het brouwen waren, zelfs honderden vijandelijke soldaten die een kamp hadden opgebouwd. Wat hij niet had verwacht was het zien van twee jonge vrouwen, gekleed in vreemde kleren, die compleet in de war leken te zijn. 'Verklaar jullie zelf,' hoorde hij zichzelf luid zeggen. 'Of ik rijg jullie aan het zwaard.'

Vera’s handen trilden ontzettend, maar toch kreeg ze het voor elkaar om Roses hand te grijpen. ‘Rose,’ fluisterde ze schor. ‘Wat is er gebeurd…? Zijn we dood? Ben je in orde?’ De woorden verlieten struikelend haar mond. Ze kon het niet rijmen dat ze net nog in een groot laboratorium hadden gestaan met zo’n immens grote machine; en dat ze nu in een regenachtig bos lagen. Waren ze soms in slaap gevallen, of gedrogeerd en meegevoerd? Maar nee… iets met die machine, iets was ontploft… Het stond haar niet meer helder voor de geest. Het was zo abrupt snel gegaan dat ze het niet beseffen.

Uiteraard schrok Samir ook bij de luide knal: het zou liegen zijn om dat te ontkennen. Maar aan de schrik paarde zich een andere emotie; opwinding. Een explosie! Een lichtflits! Precies zoals er in het oude manuscript over buskruit stond! Prins Charles hoefde hem niet aan te moedigen om te volgen, want Samir was vastbesloten te ontdekken wat er zich even verderop had afgespeeld. Hij moest zich inhouden om niet vooruit te rijden, maar bleef achter het zwarte paard. Prins Charles had zijn zwaard getrokken; maar Samir, die met geen wapens kon omgaan groter dan een dolk, had slechts de teugels vast. Dat de knal misschien een vijandelijke aanval kon betekenen boeide hem geen moer; hij voelde zijn handen jeuken bij het idee dat hij buskruit kon bestuderen, echt, natuurgetrouw buskruit! God was geprezen om dit op zijn pad te brengen, hier, in dit regenachtige, rottige Engelse woud..!
Pardoes hield hij zijn paard in bij het zien van het tafereel. Net zoals prins Charles kwam hij tot de conclusie dat het geen vijandelijk leger was. Geen Chinezen met bommen en geen Mongolen met vaten buskruit. Vrouwen. Twee vrouwen. Sterker nog; twee identieke vrouwen met vreemde kleren. Samir wist dat het onzedelijk was om de blote benen van een vrouw aan te staren, maar hij kon het niet laten. Wie waren deze twee om in dit weer in een bos te gaan liggen met zulke onthullende kleding en vreemde haardracht?

Vera schrok zich een ongeluk toen ze een stem hoorde, en met een ruk draaide ze haar hoofd om. Haar mond viel open toen ze zag wie er had gesproken. Ze staarde omhoog langs lange, zwarte paardenbenen naar grote, leren laarzen en een broek, een tuniek, een grote mantel, een hand die een idioot groot zwaard vasthield; en toen het gezicht daarboven. Een man die ze knap zou hebben genoemd als hij niet zo’n arrogante trek rond zijn mond had. Haar adem stokte. Achter de voorste persoon was een andere ruiter verschenen, een man met een donkerdere huidskleur dan de eerste, die abrupt zijn paard inhield toen hij hen zag.
‘…wat?’ zei ze schaapachtig. De man had met een vreemd accent gesproken, en het duurde even tot de woorden tot haar doordrongen. ‘Zwaard… wat…’ Toen, toen plots een vlaag irritatie door haar heen schoot, klonk haar stem helderder: ‘Allemachtig, wat zijn dit voor filmopnames? Denken jullie soms dat we figuranten zijn? Nou, dat zijn we niet. Vertel ons alsjeblieft waar we zijn.’

Samir knipperde met zijn ogen bij het horen van de stem van de ene vrouw. Ze sprak met een accent dat hij niet kon plaatsen en hij moest zich concentreren om haar te volgen sinds Engels niet zijn moedertaal was. Hij had altijd gedacht dat hij de taal goed beheerste, maar ze sprak woorden waar hij nog nooit van had gehoord. Film-op-namen? Wat op namen? Wat kon er überhaupt bovenop een naam staan? En figuranten? Was dat weer niet zo’n Frans woord waarvan hij de betekenis niet kon herinneren? Zoveel vragen, en nergens ook maar een spoor van buskruit te vinden! Hij voelde zich nogal uit het veld geslagen en zelfs ietwat teleurgesteld, en was voor eens blij dat hij als slaaf niets hoefde te zeggen en prins Charles het woord kon laten doen.

Vera haar hand bereikte de hare en instinctief greep Rose de hand strakker vast. Alsof de hand haar veiligheid kon bieden. 'Ik... Ik weet het niet...' Haar stem klonk schor. Bijna voorzichtig keek ze op. Ze leken wel in een bos te zijn. Dat klopte niet, nog geen minuut geleden hadden ze in het lab gestaan. Ze bewoog haar hoofd zodat Vera weer in het vizier kwam en wilde net haar mond open doen, toen geluid klonk Vera haar hand bereikte de hare en instinctief greep Rose de hand strakker vast. Alsof de hand haar veiligheid kon bieden. 'Ik... Ik weet het niet...' Haar stem klonk schor. Bijna voorzichtig keek ze op. Ze leken wel in een bos te zijn. Dat klopte niet, nog geen minuut geleden hadden ze in het lab gestaan. Ze bewoog haar hoofd zodat Vera weer in het vizier kwam en wilde net haar mond open doen, toen geluid klonk van tussen de bomen. Twee mannen op grote paarden kwamen ten tonele en één van de twee zei iets.
Rose, anders nooit om woorden verlegen, was stil. Ze probeerde de situatie te begrijpen, maar haar hoofd kon er geen logisch verhaal van maken. Het ene moment waren ze in het lab geweest waar een machine was ontploft. Het volgende moment lagen ze in een bos waar mannen op paarden tevoorschijn waren gekomen. En deze mannen leken niks op de mannen in haar huidige leven. De één had een dure mantel aan, een lang glanzend zwaard in zijn handen en warrig nat haar, de ander was soberder gekleed maar zijn kleding leek in niks op kleding die ze ooit eerder had gezien.
Ze voelde haar hoofd bonken. Alsof het zo erg probeerde de situatie te begrijpen dat haar hoofd zelf een bom was geworden. Eentje die weldra kon ontploffen. Of.. Ze kon zich ver in haar geheugen een harde knal tegen haar hoofd herinneren. Het kon ook dit zijn dat haar hoofd deed kloppen en het haar moeilijk maakte om scherp te zien. Ze hoorde Vera als in de verte praten. Nee, het was geen filmscene. Hoe kon dat? Maar wat was het dan wel.

Charles stond voor een lastig pakket. Net als Rose wist hij allerminst hoe hij deze situatie moest inschatten en hij wist nog minder hoe hij nu moest handelen. De vrouwen waren zo vreemd en anders. Ze waren gekleed in onthullende kleren, spraken met een vreemde tongval, en leken niet te begrijpen tegen wie ze het hier hadden. Ze zouden heksen kunnen zijn, maar dan wel heksen zonder kruiden en wat heksen dan nog meer altijd bij zich hadden.
Voor een moment had Charles gewild dat zijn vader hier was. Die kon beter keuzes maken. Maar hij drukte de gedachte snel weer weg. 'Ik ben Charles Edgar Edmund, zoon van Edgar de Grote en Emma van Normandië, prins van het Engelse Rijk.' Hij pauseerde even en keek van de ene naar de andere vrouw. De achterste had een straaltje bloed over haar voorhoofd heen lopen en bewoog heen en weer alsof ze dronken was. Hij maakte een beslissing. 'En jullie gaan mee naar het kasteel.'
Charles stopte het zwaard terug in de schede en sprong soepel van het paard af. 'Blijf,' gebood hij het paard. Met een bezorgde, onderzoekende blik liet hij zijn ogen over de twee gezichten gaan. Toen, zonder verder op antwoord te wachten, pakte hij de vrouw met het bloedende voorhoofd op. Hij draaide zich om en liep naar de engineer.

Alles leek steeds verder weg te klinken. Ze kon horen dat er gepraat werd, maar de woorden kwamen steeds minder goed binnen. Zwarte vlekken dansten voor haar ogen. Ze moest geknipperd hebben want toen ze opkeek, staarde ineens een gezicht haar aan. En toen, voordat ze iets had kunnen doen, kantelde de wereld. Een groen hemeldak liet kleine zonnestraaltjes door. Weer kantelde de wereld. Toen werd alles zwart.

Het gebeurde niet vaak dat Vera met stomheid was geslagen in een tijdsbestek van een minuut, maar toch gebeurde het weer toen de voorste man zei wie hij was. Charles Edgar Edmund, een koningszoon! Het lag op het puntje van haar tong om te zeggen: ‘Ha, aangenaam, en ik ben Cleopatra,’ toen de gezichtsuitdrukking van de man die zich Charles had genoemd opeens zich fixeerde op Rose, en ze slikte haastig de woorden in. Ze keek met een ruk om naar haar zus, en zette grote ogen op bij het zien van de schram op haar voorhoofd, waaruit bloed drupte. ‘Stommerd,’ siste ze zichzelf toe, kwaad dat zij – een gediplomeerde verpleegster, nota bene! – niet eerst hen had gecontroleerd op lichamelijke kwalen. Maar voordat ze kon handelen, was de man die zich een prins had genoemd afgestegen en had haar zus opgetild. Vera’s medische tik stak de kop op, en nu sprak ze met een stem die geen tegenspraak duldde. ‘Ho, ho, wacht eens even, je kan een patiënt niet zomaar verplaatsen, laat staan paardrijden – wacht even, alsjeblieft!’ Ze holde achter hem aan en haalde hem in. Ze maakte zich geen illusies dat ze hem kon dwingen om haar zus los te laten, dus hoopte ze in ieder geval maar dat ze hem zo lang stil kon laten staan dat ze de hoofdwond kon bekijken. Snel gleed haar blik over het gezicht van haar zus heen. Ze had een snede op haar voorhoofd; gelukkig niet diep maar redelijk lang. Het was een nette snede, waarschijnlijk veroorzaakt door de glasscherven toen de machine ontplofte… Als dat tenminste allemaal gebeurd was… Goddank zag het er erger uit dan het was.
Rose leek even te knipperen, maar toen draaiden haar ogen weer weg. Vera draaide zich nu als een havik rond, op zoek naar een prooi. ‘Jij daar!’ zei ze gebiedend naar de donkerharige man, die ondertussen ook van het paard was afgestapt. ‘Dat stuk doek bij je riem. Geef het aan mij.’ Hij deed zijn mond open om iets te zeggen, maar klapte toen zijn kaken weer op elkaar toen hij haar de doek gaf. Vera kreunde inwendig bij het feit dat ze niets had om het stuk stof te ontsmetten, en drukte toen de doek tegen de wonde van haar zus aan. Het bloed had zich met de regen vermengd en gleed langs Rose’s hals, maar gelukkig kon Vera op deze manier het bloeden wel stelpen.

Samir stond met een mond vol tanden naar het geheel te kijken. Hij dacht dat, nu hij toch al een paar jaar in Engeland woonde, op zich alles had gezien. Maar dit; twee identieke vrouwen die met een explosie waren verschenen, die exotisch spraken en dan die ene die zomaar tegen de prins in durfde te gaan… Maar toch was hij niet harteloos, en hij keek bezorgd naar de ene jonge vrouw die flauw leek te zijn gevallen. Hij wist zo goed als niets af van verpleging of ongevallen, maar toch was hij afgestegen om te helpen waar hij kon. Hij zag echter dat dat niet nodig was, want de ene vrouw leek de situatie in de hand te hebben. Zwijgend had hij haar zijn sjerp gegeven, en met een bleek gezicht was ze nu bezig de wonde te deppen, haar wenkbrauwen in een frons van zorgen en concentratie bij elkaar gebogen.
Samir liet zijn blik glijden naar de prins. Ondanks de rare situatie merkte hij dat het geheel hem op zijn lachspieren begon te werken; uiteraard liet hij dat niet merken, en was zijn gezicht een ondoorgrondelijk masker. Prins Charles die werd overrompeld door zo’n vreemde vrouw… Hij was benieuwd wat er nu allemaal in zijn hoofd om moest gaan.

Zelfs Charles begon zich af te vragen of hij niet gek was geworden of dat dit niet allemaal een vreemde droom was. Met dame één in zijn armen, staarde hij verbouwereerd naar dame 2. Wie was zij dat ze zo tegen hem in durfde te gaan? Kende ze geen angst? Kende ze haar plek niet? Begreep ze niet wat hij net had gezegd en wie hij eigenlijk was? Hij was totaal overrompeld merkte hij en hoewel dat hem boos maakte, wist hij nog steeds niet hoe hij verder moest handelen. Voor hij het wist had dame 2 een doek tegen de wond van dame 1 gedrukt. Hij wilde iets zeggen, wilde iets doen, maar leek totaal hulpeloos. Ze had iets strengs over zich heen en hij luisterde verbazingwekkend genoeg. Misschien omdat niemand ooit zo tegen hem sprak. Misschien omdat ze uit het niets leek te zijn verschenen. Alle tekenen wezen richting heks, maar hij kon het niet geloven. Niet zo'n jonge, knappe vrouw. Zij kon geen heks wezen.
Eindelijk wist hij zichzelf te herpakken. 'Nu is het genoeg. Het kasteel bezit over de beste doctoren van het land. Daar gaan we heen.' Zijn stem klonk nu ook streng en zijn blik greep die van dame 2. Zijn geduld was op. 'Ik duld geen tegenspraak,' voegde hij er nog aan toe om zijn woorden extra kracht bij te zetten.
Hij knikte de engineer toe dat hij weer op het paard moest gaan zitten en zette de jonge vrouw vervolgens zijdelings tegen de engineer aan. Hij draaide zich om naar de vrouw die hem tegen had durven spreken en bekeek haar nog een moment. Toen liep hij naar Noir toe. 'Kom je er zelf op of moet ik helpen.'

Ze moest even weg zijn geweest, want toen ze weer beeld voor zich kreeg, zag ze haar zus boven haar hangen. Rose bewoog voorzichtig haar arm en legde haar vingers op de doek die tegen haar voorhoofd gehouden werd. Ze voelde zich zwak, haar hoofd bonkte alsof het uit elkaar zou ploffen en het zicht was nog altijd wazig.
Haar lichaam bewoog. Ze hield de doek nu zelf tegen haar voorhoofd terwijl Vera in afstand van haar toenam. Haar ogen waren in die van haar zus gehaakt. 'Het trekt zo wel over,' zei ze schor. Ze had haar lot aanvaard. Ze kon niet nadenken over of ze wel of niet meewilde. Ze kon niet meer nadenken over waar ze nu waren: hemel, hel of ergens daartussenin. Ze wilde nu vooral dat de pijn in haar hoofd stopte.

Samir zat weer in het zadel en had de jonge vrouw voor hem zitten. Ze leek weer bij te zijn, want ze had iets gezegd tegen de ander en drukte zijn reep stof tegen haar voorhoofd aan. Hij had zijn ene arm om haar heengeslagen zodat ze niet uit het zadel kon rollen en hield met de andere hand de teugels vast. Wat een rare toestand was dit. Hij wist zich niet helemaal een houding te geven, zo dicht bij een jonge vrouw (sterker nog; een jonge vrouw die zo’n korte jurk aan had zodat je met gemak haar enkels en een stuk onderbeen kon zien) zonder dat hij de toorn van prins Charles op zijn hals kon halen. Maar er zat niets anders op; hij had nu eenmaal bevolen dat ze mee moesten naar het kasteel, dus dan zouden ze dat ook.
Haar haar rook fris, zoet zelfs. Nog een vreemd iets. Terwijl hij de teugels op maat maakte met zijn ene hand en zorgde dat de jonge vrouw stevig bleef zitten, wierp hij ondertussen een snelle blik rond in de nabije omgeving. Ergens had hij verwacht, gehoopt zelfs, iets te zien wat de explosie kon verklaren. Maar nergens was ook maar iets te zien; geen flesjes, potjes, kisten, vaten of wapens; zelfs nergens was een spoor van as of ander residu te zien.

Eindelijk, toen Rose van haar verdween en in het zadel werd gezet bij de donkerharige man, drong het tot Vera door wat de ander had gezegd; een woord dat hij al eerder had herhaald. Kasteel. Ze opende kwaad haar mond om iets te zeggen als ‘wie-denk-je-dan-wel-niet-dat-je-bent-rare-idioot-we-leven-in-1945-waarom-praat-je-van-een-kastéél’ maar, haar mond klapte ook weer dicht. De man die zich Charles had genoemd keek haar aan met een blik die Vera van zichzelf herkende als ze haar zin moest doordrammen. Maar achter die blik school ook nog iets anders wat ze niet kon plaatsen, iets wat wellicht sterker was dan zij, en de woorden die had willen zeggen, bleven onuitgesproken. Intuïtief voelde ze aan dat het middelpunt van aandacht van deze man een slecht punt was om te zijn.
Verward veegde ze nu een natte pluk haar achter haar oor en haakte haar blik los. Ze keek even snel naar Rose, maar de man achter haar leek haar stevig vast te hebben zodat ze niet uit het zadel kon rollen. Dat was tenminste iets. Ze snoof toen Charles haar vroeg (nee, het was geen echte vraag, maar een verkapt gebod) of ze zelf op het paard kon komen. ‘Uiteraard kan ik dat zelf, je raakt me met geen vinger aan,’ mopperde ze, en draaide zich toen naar het enorme paard om; en had gelijk spijt dat ze dat had gezegd. Het enorme zwarte dier torende ver boven haar uit. Ja, Vera had wel eens paardgereden, meestal op uitjes en vakanties van Johns’ rijke familie; maar dat waren lieve, makke dieren geweest die je nog het beste kon omschrijven als hobbelpaarden. Dit dier zag eruit alsof het door de hel zou galopperen en daarbij hinnikend de duivel zou bijten. Maar Vera kreeg een vastberaden trek om haar mond. To hell with it. Ze greep het zadel vast, slingerde met moeite haar been over het dier heen en ging zitten.

Een vrouw die met één been aan elke kant ging zitten was wel het minst vreemde wat hem de afgelopen tien minuten was overkomen, maar het irriteerde hem wel. Zijn geduld was eindelijk opgeraakt en hij had zichzelf teruggevonden. Hij twijfelde of hij überhaupt de juiste keuze had gemaakt. Had hij hen niet gewoon voor hun brutale mond aan zijn zwaard moeten rijgen en daarna moeten wegrijden? Maar nu was het te laat. Ze zat al op het paard en hij hield er niet van om terug te komen op zijn beslissingen.
Terwijl hij de teugels vastpakte, was hij zich ineens sterk bewust van het vrouwelijk schoon dat voor hem in het zadel zat. Ze droeg een vreemd fijne geur bij zich en was zo schoon als een adellijke. Een verlangen, diep bij hem weggestopt, kroop naar de voorgrond. Vrouwelijk schoon was hem niet onbekend. Hij had zijn pleziertjes gehad. Vrouwen gezien die niet door de poorten weer naar buiten mochten, maar door de achterdeur. Maar dat was weer een tijdje geleden. Voor een moment vroeg hij zich af ze zich daarom zo had aangekleed, maar hij schudde de gedachte weer snel weg. Nee, hij wilde niet weer het vuur van deze vrouw ontketenen. Dan wist hij niet wat hij zelf zou doen.
Charles spoorde het paard aan en in een drafje begon Noir te rennen. Het was niet snel of ze waren het bos uit en de weilanden op waar de stad en het aangrenzende kasteel ten tonele verschenen. Charles nam een afslag naar rechts. Hij voelde totaal geen behoefte dat iedereen hem zou zien. Liever nam hij de achterdeur dit maal zelf.

Rose moest haar ogen weer even hebben gesloten, want ze leek te worden gewekt door de verandering van schaduw naar licht. Ze opende haar ogen en even knipperde ze tegen het nieuwe licht en de regen die in haar ogen drupte. Toen, langzaam om maar niet teveel haar hoofd te bewegen, keek ze omhoog naar het gezicht dat boven haar hing. De man was knap, maar hij had iets treurigs en tegelijkertijd ongemakkelijks aan hem. Rose liet haar ogen afdwalen naar de omgeving. Niet veel verder was een dorp tevoorschijn gekomen waar een groot kasteel naast stond. Het leek op iets dat ze wel eens had gezien op een foto. Het kwam haar vaag bekend voor, maar ze kon het niet plaatsen. 'Waar zijn we?' vroeg ze uiteindelijk de man. Had iemand dat al gevraagd? 'En waar gaan we heen?'

Hoewel hij zich over heel wat had verbaasd in het afgelopen half uur, verbaasde het feit dat ze tegen hem praatte Samir misschien nog wel het meest. Hij was een slaaf, of sterker nog; een Saraceense slaaf. Als hij iets had geleerd, was het dat Engelsen niet tegen Saracenen praatten tenzij ze geen andere keuze hadden.  Ze waren immers de boemannen, de heidenen die in hun heilige stad hadden gewoond. Saracenen waren de vijand.
‘We zijn in het koninklijk woud,’ antwoordde hij toch maar na zijn keel te hebben geschraapt. Hij was ook blij haar stem te horen, want dat duidde er ook op dat ze nog steeds bij bewustzijn was. ‘We gaan naar het kasteel Wintanceastre. (Ik vond die oude naam voor Winchester en vond die wel grappig. Geen idee of ze die rond 1100 ook nog gebruikten) Daarna zal prins Charles verder bedenken wat er met jullie moet gebeuren.’ Hij zweeg voor een moment. Nog even en ze zouden de buitenste kasteelmuren binnenrijden en niet lang daarna zouden ze bij het kasteel zijn. Samir vermoedde dat hij daarna niet gauw meer met haar kon spreken. Haar haar kriebelde tegen zijn hals aan. Zijn nieuwsgierigheid won. Hij vroeg: ‘Waar komen jullie vandaan? Jullie lijken niet van hier.’

Vera zat ondertussen op hete kolen – of misschien beter, zo ver mogelijk van de persoon achter haar weg voor zover het zadel dat toeliet. Het zinde haar absoluut niet om zo dicht bij zo’n vreemde zonderlinge man te zitten. Ondertussen zat ze verwoed proberen ontsnappingspogingen te bedenken. Allicht, ze zouden dus in de richting rijden van een kasteel. Zou hij het oude koninklijk paleis bedoelen? Als dat het geval was, dan zouden ze gauw onderschept worden door de drukte in de stad; of misschien kon ze wel ergens een telefooncel vinden om de politie te bellen. Vera maakte zich bezorgd, maar was niet angstig; ze had haar hele leven al logisch nagedacht en dacht dat er ook een verklaring zou moeten zijn voor de ontplofte machine, het bos en deze wereldvreemde mannen.
Maar haar bezorgd sloeg om in een lichte paniek toen ze de stad even verderop zag oprijzen. Ze herkende de vele kerktorens, het silhouet van de kathedraal en het kasteel; wat mistte, waren echter de hogere gebouwen en de toegangswegen. Ook scheen de stad kleiner; rondom de stadsmuren zag ze alleen gebouwtjes die er van deze afstand klein uitzagen. Boerderijen? Zo pal naast Winchester? En nergens ook maar één auto te zien! Vera moest tot de conclusie komen dat ze wel héél ergens anders waren dan ze dacht. ‘Welke stad is dat?’ vroeg ze, proberend de bezorgde toon uit haar stem te bannen. Ze had geen zin om deze vent te laten zien dat ze nu toch wel een beetje bang begon te worden.

Adrenaline begon nu op te borrelen en duwden de wolk die over haar gedachten heen hingen opzij. Haar hoofd beukte nog steeds en met elke stap die het paard zette voelde ze pijnscheuten, maar haar zicht verbeterde en ze voelde hoe haar hersenen weer op gang kwamen. 'Wintanceastre?' Ze keek naar het paleis dat steeds groter opdoemde, bewoog haar hoofd naar opzij en keek nogmaals naar het dorp. Evenals Vera begon ze dingen te herkennen. De kerktorens, de kathedraal en ja, ook het kasteel hoewel het er vandaag de dag heel anders uitzag. Dit was de stad waar ze in op was gegroeid en tegelijkertijd was dat het niet. Het was een afspiegeling van haar stad. Op de plek van het bos had haar onderzoeksfaciliteit gestaan. Waar ze nu reden zouden ze zich ongeveer moeten bevinden in een woonwijk. Het kasteel zou vol moeten zijn met toeristen.
'Ik kom uit Winchester,' fluisterde ze bijna. Ze keek weer op naar de man. Dit kon niet waar zijn. Alles wees erop dat ze in een vroeger Winchester waren, maar dat was verre van mogelijk. Tenzij ze toch dood waren. Rose tilde haar hand op en legde deze op de wang van de man. Zijn huid voelde warm en echt. 'Nee,' fluisterde ze tegen zichzelf. 'Dat kan niet.' Ze keek naar zijn kleren, voelde de stof. Voelde nu het paard. Het voelde allemaal te echt. Was dit het hiernamaals? Leefde je daar voort als een echt mens? Met pijn, met ongemakken, in een andere tijd? 'Ben ik dood?' De vraag knalde eruit.

' Wintanceastre,' antwoordde Charles. Dan had hij toch gelijk gehad, ze kwamen hier niet vandaan. Wintanceastre was makkelijk te herkennen, onder andere aan het grote kasteel; zijn huis. Noir galoppeerde verder. Ze volgden de stadsmuren voor een tijdje totdat ze uiteindelijk achter het kasteel terecht kwamen. Charles liet Noir vaart minderen en uiteindelijk links afslaan. 'Pas op je hoofd,' zei Charles terwijl ze onder de lage poort naar binnen stapten. Het was rustig aan de achterkant van het kasteel. De meeste mensen waren altijd aan de voorkant. Daar kwamen gasten aan, werd gebouwd aan oorlogswapens en was kwamen burgers langs. Hier waren de tuinen, met hoge begroeide pergola's, bloemige struiken en schaduwrijke bomen. Charles reed naar een achterdeur en stapte daar van Noir af. Een dienstjongen kwam meteen aangesneld. 'Prins Charles,' zei hij als begroeting en met een eerbiedige knik. 'Kan ik uw paard voor u wegbrengen?' 'Ja, en laat de dokter zeggen dat hij nodig is.' De jongen knikte, rende weg om binnen een paar seconde weer te verschijnen en de teugels van Noir aan te pakken.
Charles bekeek de vrouw eens op zijn paard. Weer dat gevoel dat hij een fout had gemaakt. Ze zou niet makkelijk naar hem luisteren en ook de andere vrouw leek wakker te zijn geworden en keek met grote, panische ogen om zich heen. Wat had hij zich op de hals gehaald?

En terwijl Vera, net zoals Rose, de stad uit haar jeugd weerspiegelt zag in de gebouwen waar ze langsreden, besefte ze plotseling dat ze óf dood was, óf moest dromen. Een andere verklaring leek niet mogelijk. Ze kwam al gauw tot de conclusie dat ze niet droomde. Sinds de oorlog had ze alleen nachtmerries, en hoewel dit ook een onaangename situatie was, gingen naar nachtmerries nooit over paarden en prinsen. Maar was ze dan dood? Dit kon toch niet het hiernamaals zijn? Waarom zou ze hier zijn, tegelijkertijd met Rose, die nog kon bloeden? Vera wist niet wat er na de dood was, maar dit leek wel een beetje onwaarschijnlijk.
Een derde verklaring– maar die vond ze bijna te absurd om te geloven – was dat ze daadwerkelijk niet meer in de twintigste eeuw waren.
Haar blik dwaalde omhoog naar het kasteel. Geen halve ruïne, geen lege gaten waar ooit luiken moesten hebben gezeten, geen eerbiedige stilte die eeuwenoude stenen uitstraalden. Het kasteel zag eruit als het kasteel zoals dat er in de middeleeuwen, in zijn volle glorie, uit moest hebben gezien. Ze reden door prachtig aangelegde tuinen heen, vol bloemen, bomen, paadjes, kruiden en geuren. Vera herkende deze tuinen, al zagen ze er wel iets anders uit: de koninklijke tuinen achter het paleis. Hoe menigmaal had ze er gewandeld en gezeten, een boek lezend of dromend… en daar, vlak bij de vijver, dat was de romantische plek waar John op zijn knie ging en...
Ruw werd ze uit haar geschokte gedachten gehaald toen de man achter haar afzadelde en woorden wisselde met een jongen die was aan komen rennen. Zijn kledij was al net zo uitzonderlijk als de mannen. Vera dwong zich naar de woorden te luisteren. Laat de dokter zeggen dat hij nodig is. In een flits schoot alles door haar heen dat ze had geleerd in haar studie over middeleeuwse dokters, chirurgijns, barbiers en kwakzalvers. Prenten uit haar studieboeken stonden haar nu helder voor de geest; aderlaten, cauteriseren. De beelden waren zo helder alsof ze het boek nu daadwerkelijk in haar handen had. Onverdoofde amputaties en schedelboringen; uitgevoerd op krankzinnige mensen om de demon in het hoofd vrij te laten. En met die medische verschrikkingen die door haar hoofd speelden, paarde zich nog een ander idee: heksverbrandingen.
Of ze nu wel of niet meer in 1945 bevonden, Vera besefte plotseling dat zij en Rose maar beter een low profile konden houden. En geen haar op haar hoofd die eraan dacht om haar zus uit het oog te verliezen, al helemaal niet als er zogenaamde artsen bij haar zouden kijken. Ze steeg af, vermeed om de prins aan te kijken en snelde zich naar Rose toe.

Samir, die zo goed als nul medische kennis bezat, begon zich nu toch een beetje zorgen te maken over de jonge vrouw. Ze mompelde iets over iets dat niet kon, en of ze dood was, terwijl ze om zich heen keek, Grootharts manen aanraakte, zijn kleding en toen –alle heilige profeten bij elkaar – zijn wang. Hij was blij dat zijn huid donkerder was dan de gemiddelde Engelsman, want hij bloosde tot onder zijn haarwortels. Maar dat ging gauw voorbij. Ze heeft vast een hersenschudding, dacht hij ontsteld. Ze heeft haar hoofd gestoten en is in de war. Dat moest het zijn. Geen andere verklaring. ‘Je bent niet dood,’ probeerde hij haar gerust te stellen. En toen, hoewel hij niet zeker was van zijn eigen woorden: ‘Alles komt goed.’
Hij zag dat prins Charles hen naar de achterzijde van het kasteel had gebracht, en daar was hij blij mee. Naast Noir liet hij Groothart stoppen, steeg af en tilde de vrouw uit het zadel. Hij hield haar niet meer vast, niet waar andere bedienden bij waren die aan kwamen snellen (je zou als Saraceen maar een Engelse vrouw aanraken! Hij was gesteld op zijn vingers), maar hield haar wel in de gaten of ze niet weer om zou vallen. Zover kwam het echter niet, want ook de andere vrouw was aankomen snellen en had haar in haar armen gesloten. ‘Ben je in orde, Rose?’ hoorde hij haar schor fluisteren. 'Ik ben bij je...' Rose. Een toepasselijke naam. Hij zette een stapje achteruit om de twee even de ruimte te geven, de teugels van het paard nog in zijn handen, onzeker wat er nu zou gebeuren.

Rose sloeg gretig haar armen om haar zus heen en verborg heel even haar gezicht in haar nek. Al snel tilde ze haar hoofd echter weer op, hoewel ze Vera nog strak tegen zich aanhield. Er kwamen steeds meer mensen aan en Rose probeerde ze in het oog te houden. Ze durfde de gedachte bijna niet uit te spreken, maar deed het toch. 'Zijn we echt teruggegaan in het verleden?' Ze boog nu een beetje naar achter en ving de blik van haar zus. Die leek hetzelfde te denken, anders had ze Rose wel meteen voor gek verklaard.
Rose probeerde het te begrijpen. De knal had hen teruggestuurd het verleden in. Was dat mogelijk? Kon het echt? Ja ze had er wel eens met vrienden over gediscussieerd, maar dat het echt was gebeurd was zeer onwaarschijnlijk. Maar tegelijkertijd zou het vreemd zijn dat dit 'de dood' was of dat dit allemaal een slechte grap was waarin ze de hele stad hadden kunnen doen omtoveren als grap voor hen twee. Het leek te ongelofelijk om waar te zijn. Maar misschien was het waarheid. En als dit de waarheid was, dan waren ze opgepikt door een daadwerkelijke prins. Met de mensen die nu om hen heen fladderden erbij in het verhaal genomen kon het bijna niet anders dan dat hij daadwerkelijk een prins was. Ze deden precies wat hij zei.
De hoofdpijn begon het weer over te nemen van de adrenaline. 'Veer, wat moeten we doen?' fluisterde Rose zachtjes.

Charles keek een moment naar de twee dames. De vrouwen die op hun kleren, haardracht en de wond op het voorhoofd van de één er totaal hetzelfde uitzagen. Waar kwamen ze vandaan, waar waren ze naar op weg en wat wilden ze?
Een dienstmeisje haalde hem uit zijn concentratie. 'Kan ik uw rijspullen aannemen?' vroeg ze. 'Uw verblijf is opgewarmd en er staat een warm bad voor u klaar als u daar behoefte aan heeft.' Charles knikte afwezig en keek nog eens naar de dames. Misschien moesten ze beide onderzocht worden door de dokter, want er leek wel een steekje los te zitten.
Een nieuwe jongen verscheen ten tonele. 'De dokter zit klaar,' meldde hij eerbiedig en zonder oogcontact te maken. 'Goed.' Hij rechtte zijn rug wat verder en wierp zijn blik nu naar de engineer. 'Zorg dat ze bij de dokter komen en daar blijven. Ik kom ze voor het avondeten bezoeken.' En met die woorden stapte Charles het kasteel binnen.

Vera had een zorgelijke trek tussen haar wenkbrauwen bij Rose’s vraag wat ze moesten doen. ‘Ik weet het niet,’ fluisterde ze eerlijk. ‘Keeping a low profile, denk ik. Totdat we weten wat we moeten doen. Wat we kunnen doen.’ Meer tijd om te overleggen hadden ze echter niet, want de prins meldde dat ze naar de dokter moesten, en dat hij hen daarna nogmaals kwam bezoeken. Vera pakte Rose’s hand vast en gaf daar een kneepje in. Ze waren in ieder geval samen.

Samir had gehoopt dat hij de plaat kon poetsen, maar prins Charles was nog niet met hem klaar. De dames escorteren naar de dokter. Jazeker. Hij moest zich maar tot schildknaap laten omscholen, of lakei. Hij knikte echter en zweeg.
In twijfel verzonken staarde hij even naar de deur waardoor de prins was vertrokken. Toen klopte hij Groothart op de hals en gaf de teugels aan een bediende, steels een blik naar de twee vrouwen werpend. Degene die Rose was genoemd zag nog bleekjes; de andere had haar kin opgeven in een semi-zelfverzekerde uitstraling, maar Samir zag aan haar ogen dat ze verre van optimistisch was. ‘Volgen jullie mij alstublieft,’ sprak hij toen, zo geruststellend mogelijk. Hij wist zelf wat het was om als vreemdeling op een nieuwe plek te zijn.
Hij liep voor hen uit de gangen door. Ze passeerden balustrades en deuren; overlopen en trappen. Bediendes snelden links en rechts langs hen voort; dienstmeisjes, kamermeisjes, lakeien, schildknapen, pages, persoonlijke bediendes, keukenpersoneel, voetmannen. Uiteindelijk kwamen ze bij een brede gang uit die uitliep naar een donkere deur. Hier stond Samir even stil, terwijl hij zijn ademhaling rustig probeerde te krijgen. Hij had een hekel aan de arts, met wie hij in het verleden, toen hij pas in Engeland was, veel te maken had gehad. Of hij net zo sadistisch met Engelsen als hij met niet-Engelsen om ging wist hij niet. Niets aan te doen nu. Eén-twee-drie in Godsnaam. Op bevel van de prins.
Hij gaf een roffel op het hout, en opende de deur op een ‘binnen’. ‘Twee vrouwen voor u die nagekeken moeten worden, o heer,’ sprak hij.
‘O, ben jij het, Saraceen,’ klonk een neerbuigende stem. ‘Ik heb geen tijd voor die vrouwen. Ik heb het druk. Je komt laten maar terug. Je begrijpt dat je moet wachten tot ik de tijd voor jullie heb.’
Samir vervolgde toonloos: ‘…op bevel van prins Charles.’
‘Zeg dat dan, stuk modder. Laat ze binnenkomen.’

Het kasteel was zo’n mengeling van taferelen, mensen en geuren dat Vera niet wist waar ze het eerst moest kijken. Tussen de bediendes in hun sobere, praktische kleding van hessen, rokken, tunieken en schorten liep het hogere personeel in kleding van goede kwaliteit in allerlei kleuren; de pages en schildknapen droegen de kleuren en wapens van hun heren. En hoewel Vera probeerde er zo normaal mogelijk uit te zien, staarde iedereen hen aan; naar hun gezichten, hun verregende kapsels, hun rokken die veel korter waren dan de jurken van alle andere vrouwen. Maar aan alles kwam een eind, zelfs aan de lange gangen van het kasteel, en ze stonden voor een deur waar ‘het stuk modder’ het gesprek voerde. Zenuwen legden een knoop in Vera’s maag terwijl ze Rose’s hand goed bleef vasthouden. Maar ze wist dat er geen ontkomen aan was, en ze stapte de kamer van de geneesheer binnen.
De kamer was schemerig, en ze moest haar ogen enige tijd laten wennen aan het weinige licht voordat ze goed dingen kon onderscheiden. Het vertrek stond vol met koperen buizen, destilleerkorven en flessen; een verzameling potten in nette rijen bevatte zaken als op sterk water gezette organen, embryo’s en oogballen. Op tafels lagen uitgestapte scalpels, naalden, lancetten, messen en zaagjes naast metalen opvangbakjes voor bloed. Maar het luguberste vond Rose nog wel de lange stenen tafel die in het midden van de kamer stond. Het geheel van de kamer leek op een dreigend gevulde grot met dode en levenloze dingen die op de een of andere manier een kracht uit leken te stralen van scheuren, branden, steken en hakken. Dit was in de verste verte niet hoe zij een ziekenboeg zou inrichten. Maar goed, ze waren dan ook in de middeleeuwen… En die lucht… De geur van scherpe kruiden in een brander om de stank van bloed en vlees te maskeren.
Een jonge bediende in een grijze tuniek was bezig met iets in potjes te stoppen aan de ene zijde van de kamer; aan de andere zijde trad de geneesheer uit de schaduwen. Hij was een vrij lange man met grijs haar rond de slapen; verder was hij kaal. Hij droeg net een als zijn bediende een smetteloos grijze tuniek met een zwart schort. Zijn ogen keurden de donkerharige jongeman geen blik waardig, maar gleden gelijk over Vera en Rose heen, en bleven bij Rose hangen. ‘Ah. Ik zie het, ik zie het. Ga zitten juffrouw, en ik zal eens naar die wond kijken.’
Vera wierp even een snelle blik op de Saraceen, die met zijn armen over elkaar heengeslagen bij de deur stond. Ze kon zijn gezichtsuitdrukking niet lezen, al zag ze zijn ogen gloeien in de schemering. Toen keek ze weer even naar Rose, en gaf een bemoedigend kneepje in haar hand. Oké, dan moesten ze maar meespelen; deze geneesheer, hoe luguber zijn kerker er ook uit zag, zou toch hopelijk wel íets moeten wezen van geneeskunde; in ieder geval genoeg om te zien dat Rose’s wond niet erg was, en gewoon ontsmet (kenden ze dat al in de middeleeuwen?) en verbonden moest worden. Vera zweeg, maar was van plan om gelijk haar mond open te trekken en de handen met die lange vingers weg te slaan als deze man ook maar één foute beweging zou maken.

Het kasteel was gevuld met mensen in duidelijk verschillende gradaties van status. Sommige waren kleurrijk en keurig gekleed en liepen statig rond; anderen droegen grauwe, sobere kleren en liepen zo snel door de gangen dat ze bijna renden. Rose had de hand van Vera vastgepakt en er een zacht kneepje in gegeven.
Rose had gefronst om de woorden van de dokter. Saraceen. Stuk modder. Ze bekeek de man eens. Hij had nog niet veel gezegd. Misschien zelfs alleen wel gesproken tegen haar. Zijn kleren waren niet zo mooi en vorstelijk als ze van anderen had gezien. Hij moest vast lager op de rangorde staan. Toch vond ze iemand een stuk modder noemen zwaar overbodig en onnodig kwetsend.
Deze gedachtes werden echter al snel naar de achtergrond gedrukt toen ze de doktersruimte instapte. Het was duister en de lucht voelde dik en smerig. Het had iets weg van het horrordokter spookhuis waar ze ooit geweest was. Maar dit was geen horror. Dit was echt. Rose vroeg zich af of wat ze hier ook maar deden mensen echt beter zou maken of dat het haar alleen maar zieker zou maken.
Ze wierp een 'help-ik-wil-niet-door-de-dokter-open-gesneden-worden' blik op Vera en ging toen op de stoel zitten die de man aanwees. Ze kon hem niet goed verstaan. Hij leek zachte woordjes te brabbelen terwijl hij notie nam van de wond. 'Ah ja.. Hmm. Ja...' Rose staarde voor zich uit en probeerde nogmaals een verklaring te vinden voor hoe ze hier waren terechtgekomen. Terug naar het verleden leek een steeds logischere verklaring voor deze onlogische gebeurtenissen.
Ze moest even afgedwaald zijn met haar gedachten, want ineens voelde ze hoe de man een verband om haar hoofd begon te draaien. Simpele pleisters kenden ze schijnbaar nog niet.
Zijn gezicht verscheen nu voor het hare en met een frons in zijn borstelige wenkbrauwen keek hij haar recht in haar ogen. Zijn gezicht was op nog geen 10 centimeter afstand en Rose kon het slechte gebit van de man duidelijk zien. Oh God, poetsten ze in het verleden hun tanden wel? Zou ze nooit meer haar tanden kunnen poetsen?!
'Volg mijn vinger.' Zijn vinger bewoog tussen hun gezichten door. 'Hmm, goed.' De man kwam weer overeind. 'Het komt wel goed. Rust en wat water en ze is er zo weer bovenop.'

Charles was naar zijn verblijf gelopen en had daar zijn schoenen uitgeschopt. Hij was het dikke kleed op gelopen en had even nadenkend daar gestaan terwijl de vacht tussen zijn tenen kietelden. Hij moest ze nog maar eens uithoren die vrouwen. En ervoor zorgen dat ze iets degelijks zouden dragen. Als moeder ze zo zou zien zou ze ze levend verbranden. Blote onderbenen. Hij kon een lichte grijns niet onderdrukken. Wat hem betreft mocht elke vrouw dat wel hebben, een kortere rok. Maar goed, dat was dan waarschijnlijk ook precies de reden dat vrouwen langere rokken droegen.
Hij draaide zich om naar het kamermeisje dat netjes voor zich naar de grond staarde, met haar handen samengevouwen voor haar heupen. 'Haal me twee jurken.' Ze knikte zonder enige blijk van verbaasdheid. Inwendig schudde hij lachend zijn hoofd. Of ze had het niet vreemd gevonden dat hij, de prins, twee jurken wilde of ze kon heel goed acteren.
Hij draaide zich om en begon zijn natte kleren uit te trekken.

Vera gaf geen kik terwijl de geneesheer bezig was met Rose, al was haar hele wezen een en al concentratie, klaar om toe te springen als de man ook maar één verkeerde beweging maakte. Maar het viel mee. De dokter bekeek de wond, mompelde iets onverstaanbaars en wikkelde er een stuk verband om heen. Vera moest even gruwelen bij het idee van onsteriel verband, en ze hoopte maar dat de beste heer het stuk stof eerst had uitgekookt of dergelijke. Dat zou ze zo wel even gaan inspecteren.
Ook in de schaduwen ontspande Samir. Onhoorbaar blies hij zijn adem tussen zijn tanden door uit. Was de geneesheer zo’n zachtaard omdat hij een vrouw als patiënt had, of was het dat ze Engelse was? Hoe anders waren zijn sessies geweest… Hij schrok op toen een andere bediende de deur zachtjes opende en hem iets toefluisterde. Zijn linkermondhoek trok even omlaag, verder bleef hij onbewogen. Heilige Mohammed, kwam er nooit een einde hieraan? dacht hij inwendig. Hij wist echter wel beter dan die woorden hardop uit te spreken, en zei daarom hardop: ‘Willen jullie mij weer volgen, alstublieft.’
Vera, blij dat ze uit deze schemerige slagerij kon vertrekken, hielp Rose overeind en liep samen met haar de gang weer op. Ze hield haar zus scherp in de gaten, en probeerde ondertussen de hoeveelheid gangen en kamers die ze passeerden in zich op te nemen. Ze was vaak in het kasteel geweest; maar toen was het een ruïne waarbij niet alle delen toegankelijk waren voor het publiek. De sobere, smalle gangen met simpele deuren maakten plaats voor bredere gangen. De deuren werden groter, vaak versierd met prachtig houtsnijwerk en metaal; tussen de deuren en ramen stonden kandelaars met witte kaarsen en hingen aan de muren prachtige wandtapijten. Hier waren minder lagere bedienden te zien. De gangen waren sowieso een stuk rustiger. Vera probeerde in haar gedachten te graven hoe de ruïne eruit zag. Waren die twee enorme dubbele deuren niet de toegang tot de ridderzaal? Waar gingen ze heen? De donkerharige man hield geen stil en bleef echter doorlopen. Iets smallere gangen werden dit nu weer; een wenteltrap op, nog een smalle gang. Toen stopte hij voor een deur, opende die en hield die voor hen open.
Vera stapte de ruimte in. Het was een grote kamer (of nee, geen kamer, eerder een kleine zaal) vol wandtapijten, stoelen met brokaten kussens, gemakkelijke bankjes en tafeltjes; een brandende haard verwarmde het vertrek. De kleur van de vlammen vermengden zich met het grijze middaglicht dat door de ramen naar binnen viel. Ze merkte dat ze naar alle rijkdom staarde, en wierp toen even Rose een blik toe. Dit vertrek leek op de zitkamer in het grote landhuis van Johns’ ouders; de plek waar gasten genood werden te wachten totdat men hen zou ontvangen. ‘Blijkbaar weten ze niet zeker of we hooggeplaatst zijn of arme boerinnen en willen ze geen risico nemen,’ mompelde ze tussen haar tanden door naar Rose. Toen, met een normale stem: ‘Laat me nog even naar je verband kijken. Je wond was trouwens niet diep gelukkig, dus een hechting zou niet nodig zijn. Alleen wil ik graag nog iets vinden om het te ontsmetten.’ Ze raakte even licht het verband aan om te zien wat voor soort stof het was, en liet haar ogen toen omlaag glijden naar het gezicht van haar zus. Wat moeten we doen? stond er in haar blik te lezen.
Samir ondertussen, die van de bediende de opdracht had gekregen om de dames te leiden naar de zitkamer en continu in de gaten te houden tot nader order, had de deur gesloten en stond nu zwijgend in de hoek te wachten. Oké, dan moest hij maar voor bediende spelen, dacht hij grimmig. Stilstaan en je mond houden totdat je werd aangesproken. Hij was maar blij dat zijn vader hem nu niet zo zou kunnen zien. Toch kon hij ook niet verloochenen dat hij de hele situatie ook interessant vond, als een soort mysterie of een onderzoek dat opgelost moest worden. Wie waren deze vrouwen? Waar kwamen ze vandaan? Degene die Rose was genoemd had gezegd dat ze uit 'Winchester' kwam, maar hij kende geen plaatst die zo heette. Maar hij kende wel meer uit Engeland niet, dus dat zei niet zo heel veel. Hij vouwde zijn armen over elkaar heen en wachtte op wat komen zou gaan.